ربیع الاول، سومین ماه سال هجری قمری است.

ربیع از ماده «ربع» و معنای اصلی این ماده به عدد چهار بازمی‌گردد و عرب به فصل بهار که یک چهارم سال است، ربیع گفته است. از آنجا که ماه ربیع الاول و ربیع الآخر در آغاز این فصل جای گرفته‌اند به نام این فصل موسوم شده‌اند.^[1] مسعودی می‌نویسد: سالی که این نامگذاری انجام شده مقارن با فصل بهار بوده‌است.^[2]
 

فضیلت

این ماه در بین شیعیان به ماه شادی و سُرور معروف است. میلاد پیامبر اکرم(ص)، امام صادق(ع) و آغاز امامت حضرت مهدی(عج) در این ماه واقع شده‌اند.

میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب المراقبات می‌نویسد:

«این ماه همان‌گونه که از اسم آن پیداست بهار ماه‌ها است، به‌جهت اینکه آثار رحمت خداوند در آن هویداست. در این ماه، ذخایر برکات خداوند و نورهای زیبایی او بر زمین فرود آمده است. زیرا میلاد رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در این ماه است و می‌توان ادعا کرد از اول آفرینش زمین، رحمتی مانند آن بر زمین فرود نیامده است زیرا برتری این رحمت بر سایر رحمت‌های الهی مانند برتری رسول خدا بر سایر مخلوقات است.^[3]

اعمال ماه ربیع الاول

وقایع مهم ماه ربیع الاول

• ولادت رسول خدا(ص) (17 ربیع‌الاول 1ع)^[4]
• ازدواج پیامبر(ص) با حضرت خدیجه(س) مادر حضرت زهرا(س) نخستین زنی که مسلمان شد (10 ربیع‌الاول 25ع) ^[5]
• لیلة المبیت و هجرت پیامبر (ص) (1 ربیع‌الاول 1ق)^[6]
• ولادت امام جعفر صادق(ع) ششمین امام شیعیان اثنی‌عشری و پنجمین امام اسماعیلیه (17 ربیع‌الاول 83ق)^[7]
• درگذشت سکینه دختر امام حسین(ع) در مدینه (5 ربیع‌الاول 117ق)^[8]
• ورود فاطمه معصومه(س) به قم (23 ربیع‌الاول 201ق)^[9]
• شهادت امام حسن عسکری(ع) یازدهمین امام شیعیان اثناعشری(8 ربیع‌الاول 260ق)^[10]
• آغاز امامت امام مهدی(ع) (9 ربیع‌الاول 260ق)^[11]

پانویس

1.  مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج‌4، ص32.
2.  مسعودی، ج2، ص188
3.  ملکی تبریزی، المراقبات، 1416ق، ص43.
4.  آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ص43.
5.  قمی، عباس، وقایع الایام، 1389ش، ص316
6.  مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج19، ص60؛ یوسفی غروی، محمد هادی، موسوعة التاريخ الإسلامي، 1417ق، ج1، ص750.
7.  مفید، الارشاد، 1372ش، ج2، ص180.
8.  ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، 1415ق، ج69، ص218؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، 1363ش، ج2، ص396؛ بلاذری، انساب الاشراف، 1974م ج2، ص197؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، 1967م، ج7، ص107.
9.  نیشابوری، تقویم شیعه، 1382ش، 94.
10.  مفید، الإرشاد، 1372ش، ج2، ص331؛ کلینی، الکافی، 1407ق، ج1، ص503؛ عطاردی، مسند الإمام العسکري(ع)، دارالصفوه، بیروت، ج1، ص34.
11.  مفید، الإرشاد، 1372ش، ج2، ص331؛عطاردی، مسند الإمام العسکري(ع)، دارالصفوه، بیروت، ج1، ص34.

منابع

• مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق، داغر، اسعد، قم،‌ دار الهجرة، چاپ دوم، 1409ق.
• ملکی تبریزی، میزاجواد آغا، المراقبات، تحقیق سید عبدالکریم محمد موسوی، قم، مؤسسة دار الاعتصام، 1416ق.

• مصطفوی، التحقیق لکلمات القرآن الکریم.