"بسم الله الرحمن الرحیم"
احکام روزه (قضاى روزه بيمار)(استفتائات روزه بر اساس فتوای مقام معظم رهبری)
استمرار بيمارى از ماه رمضان تا رمضان آينده
290. من از عينک طبى استفاده مىکنم و در حال حاضر چشمانم بسيار ضعيف است. هنگامى که به پزشک مراجعه کردم به من گفت که اگر براى تقويت چشمانم تلاش نکنم، ضعيفتر خواهند شد، بنا بر اين اگر از روزه ماه رمضان معذور باشم، چه وظيفهاى دارم؟
ج) اگر روزه براى چشمان شما ضرر دارد، واجب نيست روزه بگيريد، بلکه واجب است افطار کنيد و اگر بيمارى شما تا ماه رمضان آينده استمرار پيدا کرد، قضاى روزه بر شما واجب نيست، ولى واجب است که عوض هر روز يک مدّ طعام به فقير بدهيد.
استمرار چند ساله بيمارى و قضاى روزه‌ها
291. مادرم تقريباً سيزده سال بيمار بود و به همين دليل نمىتوانست روزه بگيرد. من دقيقاً اطلاع دارم که علت روزه نگرفتن او احتياج به مصرف دارو بوده است، اميدواريم ما را راهنمايى فرماييد که آيا قضاى روزه‌ها بر او واجب است؟
ج) اگر ناتوانى او از روزه گرفتن بر اثر بيمارى بوده، قضا ندارد.
قضاى عبادات مبتلايان به آلزايمر
292. کسى که بيمارى آلزايمر داشته و اکنون فوت کرده آيا نماز و روزه بر او واجب بوده است؟ وظيفه‌ى ما در اين باره چيست؟
ج) اگر به حدّى که عنوان جنون بر آن صدق کند نرسيده، نماز و روزه بر او واجب بوده است و در صورتى که از او نماز و روزه فوت شده، قضاى آن بر عهده پسر بزرگتر مى‌‌باشد مگر آنکه نسبت به آن وصيّت کرده باشد و از ثلث مال او هم تجاوز نکند که در اين صورت مى‌‌توانيد براى اين کار شخصى را اجير کنيد.
قضاى روزه والدين
قضاى روزه پدر و مادر
293. اگر فرزند بزرگ ميّت دختر و فرزند دوم او پسر باشد، آيا قضاى نمازها و روزه‌هاى پدر و مادر بر اين پسر واجب است؟
ج) ملاک واجب بودن قضاى نماز و روزه پدر و مادر اين است که فرزند مذّکر از ديگر اولاد ذکور ميّت ـ اگر ميّت اولاد ذکور داشته باشد ـ بزرگتر باشد، و در فرض سؤال قضاى نماز و روزه پدر بر پسر که فرزند دوم پدر است، واجب است و قضاى نماز و روزه‌اى که از مادر فوت شده، نيز بنابر احتياط واجب است.
قضاى روزه‌هاى فوت شده عمدى پدر
294. پدرى که همه اعمال عبادى خود را عمداً انجام نداده است، آيا بر پسر بزرگ قضاى همه نمازها و روزه‌هايى را که پدرش انجام نداده و به پنجاه سال مىرسد، واجب است؟
ج) اگر ترک نماز و روزه بر اثر طغيان باشد، قضاى آنها بر پسر بزرگ واجب نيست. ولى در اين صورت هم احتياط در قضاى آنها ترک نشود.
قضاى روزه فوت شده پدر بر اثر سکته مغزى
295. پدرم سکته مغزى نموده و مدت دو سال مريض بود و بر اثر سکته قادر به تشخيص خوب و بد نبود، يعنى قدرت تفکر و تعقل از او سلب شده بود. در اين دو سال نماز و روزه خود را انجام نداده است. آيا قضاى نماز و روزه او بر من که پسر بزرگ خانواده هستم، واجب است؟ البته مىدانم که اگر وى بيمارى‌هاى مذکور را نداشت، قضاى نماز و روزه‌هاى او بر من واجب بود. اميدوارم مرا در اين مسأله راهنمايى فرماييد.
ج) اگر ضعف عقلى وى به حدى که عنوان جنون بر آن صدق کند، نرسيده و در تمام اوقات نماز در حال اغماء نبوده است، قضاى نمازها و روزه‌هاى فوت شده او بر شما واجب است، و گرنه چيزى از بابت آن بر شما نيست.
تقدّم قضاى روزه خود يا پدر
296. اگر قضاى نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضاى نماز و روزه پدر هم برآن اضافه گردد، کدام يک مقدّم است؟
ج) در اين صورت مخيّر است و شروع به انجام هر کدام کند، صحيح است.
فوت پسر بزرگتر
297. اگر پسر بزرگ چه بالغ باشد يا غير بالغ، قبل از پدر فوت کند. آيا قضاى نمازهاى پدر از فرزندان ديگر ساقط مى‌‌شود؟
ج) تکليف قضاى نماز و روزه پدر بر پسر بزرگى واجب است که هنگام وفات پدر زنده باشد، هرچند فرزند اول يا پسر اول پدر نباشد.
298. آيا اگر پسر بزرگ که قضاى نماز پدر بر عهده اوست، فوت نمايد، انجام آنها بر ذمّه وارث پسر بزرگ است يا اين‌که به پسر بعدىِ پدر (برادرِ پسر بزرگ) منتقل مى‌‌شود؟
ج) قضاى نماز و روزه پدر که بر پسر بزرگ واجب است، با فوت وى پس از فوت پدرش، بر پسر و يا برادر او واجب نمىشود.
شک در روزه قضاى پدر
299. پدرم چند سال روزه قضا داشت که نمىدانم آنها را به جا آورده يا نه و در اين مورد وصيتى هم نکرده است؛ تکليف پسر ارشد خانواده چيست؟
ج) اگر پسر بزرگتر يقين دارد که پدرش روزه قضا داشته است، بايد آنها را به جا آورد.
300. من پسر بزرگ خانواده هستم. آيا واجب است براى گرفتن روزه يا خواندن نمازهاى قضاى پدرم، تا زنده است از او تحقيق کنم يا اين‌که بر او واجب است مرا از مقدار آن آگاه نمايد؟ در صورتى که مرا مطلع نکند، تکليف من چيست؟
ج) تفحص و سؤال بر شما واجب نيست، ولى بر پدر واجب است تا فرصت دارد خودش بخواند و اگر نتوانست وصيت نمايد. به هرحال پسر بزرگ مکلّف است که بعد از فوت پدرش، آن مقدار از نماز و روزه‌هايى را که يقين دارد از پدرش فوت شده است، قضا نمايد.
قضاى نماز و روزه پدر سنى
301. آيا بر پسر بزرگتر شيعه قضاى نماز و روزه‌هاى پدر سنى‌اش واجب است؟
ج) حتى در فرض سؤال قضاى نماز و روزه‌هاى پدرش بر او واجب است.
قضاى روزه پدر براى دختر
302. اگر پدر، تنها فرزند دختر داشته باشد، آيا بعد از مرگش قضاى روزه‌هاى او، بر دختر بزرگتر واجب است؟
ج) خير، واجب نيست.
وجوب قضاى عبادات پدر بر پسر دوم
303. در صورت فوت پسر بزرگ خانواده، آيا قضاى عبادات پدر بر پسر دوم نيز واجب مى‌‌شود؟
ج) تکليف قضاى نماز و روزه پدر بر پسر بزرگى واجب است که هنگام وفات پدر زنده باشد، هر چند فرزند اول يا پسر اول پدر نباشد.
قضاى نماز رو روزه پدر بر فرزند صغير يا ممنوع از ارث
304. آيا بر فرزند صغير يا ممنوع از ارث واجب است که نماز و روزه‌اى را که از پدر فوت شده قضا کند؟
ج) بر ولى (پسر بزرگتر هنگام فوت پدر) واجب است که نماز و روزه‌هاى فوت شده پدر را قضا کند؛ و بالغ بودن وى هنگام فوت پدر شرط نيست، پس بر فرزند خردسال هم وقتى بزرگ شد واجب است، همچنان‌که ارث بردن هم شرط نيست و لذا بر کسى که ـ به‌خاطر قتل يا کفر و مانند آن ـ ممنوع از ارث هست نيز واجب است.
تأخير و سهل‌انگارى در قضاى روزه
تأخير قضاى روزه از روى جهل
305. اگر شخصى بر اثر جهل به وجوب قضاى روزه تا قبل از ماه رمضان سال آينده قضاى روزه‌هايش را به تأخير اندازد، چه حکمى دارد؟
ج) فديه تأخير قضاى روزه تا ماه رمضان سال بعد، بر اثر جهل به وجوب آن ساقط نمىشود.
حکم سهل انگارى در قضاى روزه
306. کسى که در قضاى روزه ماه رمضان خود، سهل انگارى کرده و اکنون به جهت بيمارى، نمىتواند آنها را به جا آورد، تکليف چيست؟
ج) اگر در قضاى روزه‌ها سهل انگارى کرده و اکنون نمىتواند تا رمضان آينده آنها را به جا آورد، بايد براى هر روز يک مد طعام به فقير بدهد و هر زمان توانايى پيدا کرد، بايد روزه‌ها را قضا کند.
باطل کردن روزه قضا
307. آيا کسى که روزه قضا گرفته، مىتواند آن را به جهتى باطل کند؟
ج) اگر پيش از ظهر باشد، اشکال ندارد؛ ولى خوردن آن بعد از ظهر جايز نيست و اگر چنين کند، بايد کفّاره بدهد و مقدار آن پرداخت ده مُدّ طعام به فقير (هر نفر يک مُدّ) است و اگر ندارد سه روز روزه بگيرد.
انتهای پیام
ضمائم: