للَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَ التَّنْبِیهَ وَ بَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِیهِ وَ اجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تُنْزِلُ فِیهِ بِجُودِکَ یَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین (1)
خدایا در این روز مرا هوش و بیداری نصیب فرما و از سفاهت و جهالت و کار باطل دور گردان و از هر خیری که در این روز نازل می فرمایی مرا نصیب بخش به حق جود و کرمت ای جود و بخشش دارترین عالم.
شرح فرازهای دعا
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَ التَّنْبِیهَ وَ بَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِیهِ
خدایا در این ماه رمضان روزی کن که من هوشیار بشوم و حافظه پیدا کنم و از خواب غفلت بیدار بشوم ! انسان اگر بیدار بشود خیلی لذت می برد، نوع انسان ها در غفلت هستند لذا در ماه رمضان از خدا درخواست کنید که از خواب غفلت بیدار شویم
علت ضعیفی حافظه
یکی از نعمت های بزرگ خدا ذهن است در این دعا از خدا درخواست ذهن و حافظه می کنیم، اگر می بینید حافظه ضعیف است و حافظه درست و حسابی نداریم علت آن گناه است ؛ به نامحرم که نگاه کنی حافظه می رود.
شعر:
شَکوتُ الی وَکیعٍ سوَء حِفظی
فَارشْدنی اِلی تَرِک المعاصی
و ذلِکَ اَن حَفِظَ العِلم فَضل
وَ فَضل اللهُ لایوتی لِعاصی (2)
شخصی به دانشمندی مراجعه می کند و می گوید؛ من حافظه ندارم آن دانشمند گفت: گناه نکن و علت آن را هم ذکر کرد و گفت: علم یک نوع فضیلت و برتری است و خدا این برتری را به شخص گنهکار نمی دهد لذا کسی که اهل گناه است مجتهد و ملا نمی شود و اگر بخواهد ملا بشود و به درد مردم بخورد باید حافظه داشته باشد و لازمه آن ترک گناه است.
خاطره:
مرحوم آیت الله بروجردی گاهی در درس شعر های سیوطی می خواندند؛ با این که حدود هفتاد الی هشتاد سال از زمانی که سیوطی می خواندند و مجتهد شده بودند فاصله بود، ولی به علت دوری از گناه از حافظه بسیاری قوی برخوردار بودند.
دعایی برای تقویت حافظه
پس از خدا؛ حافظه بخواهیم و ترک گناه کنیم؛ این دعا را هم بعد از هر نماز بخوانید « سبحان من لایعتدی علی اهل مملکته ...» (3) که باعث تقویت حافظه می شود؛ قرآن حفظ کنید؛ حافظه زیاد می شود ؛خواندن آیت الکرسی حافظه را زیاد می کند و ...
در ادامه دعای روز سوم از خدا طلب بیداری از خواب غفلت میکنیم
وَ بَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِیهِ
خدایا در این روز مرا از کارهای باطل و سفیهانه دور گردان؛ غیبت نکنم، دروغ نگویم و ... (سفاهت به معنای؛ کار بی خردانه و بچگانه است.)
وَ اجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تُنْزِلُ فِیهِ
خدایا هر کار خیری که در ماه رمضان نازل کرده ای نصیبی از آن کار خیر به من برسان.
شیطان چگونه از ما دور می شود
رسول خدا فرمود : آیا شما را خبر ندهم به اموری که اگر به آن امور عمل کنید شیطان از شما دور می شود؛ مثل دور بودن مشرق از مغرب؟!
اصحاب گفتند: بله یا رسول الله
حضرت فرمودند: روزه بگیرید چرا که روزه صورت شیطان را سیاه می کند
یکی از کار های خیر روزه گرفتن است از خدا بخواهیم که در ماه رمضان مریض نشویم و توفیق روزه داری داشته باشم یکی از کار های خیر دیگر صدقه است؛ صدقه دادن هم پشت شیطان را می شکند « و کَسْرَ ظَهره » و در ادامه آمده است مواظبت بر عمل صالح؛ نماز شب و دوستی با خدا و استغفار ریشه شیطان را قطع می کند.
و در آخر حدیث گفته شده است « و ل ِکلِ شیٍ زکات و زکاتُ الابدان الصیام » که هر چیزی زکاتی دارد و زکات بدن های شما روزه است. (4)
وَ اجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تُنْزِلُ فِیهِ بِجُودِکَ یَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین
خدایا هر خیری که در ماه رمضان نازل می کنی برای من نصیبی از آن خیر قرار بده به جود و بخشش خودت ای کسی که جود و بخششت از همه بخشندگان بیشتر است.
----------
1- اقبال الاعمال ؛ سید بن طاوس ص 123
2- « المستطرف فی کل فن مستطرف» ص 29 باب چهارم
3- «مستدرک الوسائل ج : 5 ص : 78» عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَحْفَظَ کُلَّمَا تَسْمَعُ وَ تَقْرَأُ فَادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ فِی دُبُرِ کُلِّ صَلَاةٍ وَ هُوَ «سُبْحَانَ مَنْ لَا یَعْتَدِی عَلَی أَهْلِ مَمْلَکَتِهِ سُبْحَانَ مَنْ لَا یَأْخُذُ أَهْلَ الْأَرْضِ بِأَلْوَانِ الْعَذَابِ سُبْحَانَ الرَّءُوفِ الرَّحِیمِ اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِی قَلْبِی نُوراً وَ بَصَراً وَ فَهْماً وَ عِلْماً إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ »
ترجمه: پیامبر اکرم ( صلی اله علیه و آله و سلم) در این حدیث خطاب به امیر المومنین علی بن ابیطالب ( علیه السلام ) می فرمایند : ای علی ؛ اگر میخواهی که هر چیزی را که می شنوی و مطالعه و قرائت میکنی بخاطر بسپاری بعد از هر نماز این دعا را بخوان « سبحان من لا یعتدی ...»
4 - « اصول کافی ج 4 ص 62 » عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ أَبِی زِیَادٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ آبَائِهِ )ع (أَنَّ النَّبِیَّ )ص( قَالَ لِأَصْحَابِهِ أَ لَا أُخْبِرُکُمْ بِشَیْ ءٍ إِنْ أَنْتُمْ فَعَلْتُمُوهُ تَبَاعَدَ الشَّیْطَانُ مِنْکُمْ کَمَا تَبَاعَدَ الْمَشْرِقُ مِنَ الْمَغْرِبِ قَالُوا بَلَی قَالَ الصَّوْمُ یُسَوِّدُ وَجْهَهُ وَ الصَّدَقَةُ تَکْسِرُ ظَهْرَهُ وَ الْحُبُّ فِی اللَّهِ وَ الْمُوَازَرَةُ عَلَی الْعَمَلِ الصَّالِحِ یَقْطَعُ دَابِرَهُ وَ الِاسْتِغْفَارُ یَقْطَعُ وَتِینَهُ وَ لِکُلِّ شَیْ ءٍ زَکَاةٌ وَ زَکَاةُ الْأَبْدَانِ الصِّیَامُ
ضمائم: